1.0 The Body > 1.9 Reproductive System > 1.9.5 Vagina

#661 PTB *s-tu VAGINA / VULVA

Reconstructed mesoroots below:

This is by far the best-attested root for VAGINA in TB, with reflexes in the NE Indian Areal Group, Himalayish, Lolo-Burmese, Karenic, and Qiangic. While most of the supporting forms point to a prefixal *s‑ plus *t‑ root-initial, a few reflexes seem to have undergone metathesis, e.g. Hayu pep‑tshu, Lakher (Mara) ³tshu, etc.

Some of the reflexes are transcribed with high front vowel ‑i instead of ‑u, but this fronting seems to be secondary. Compare, e.g. the Abor-Miri, Apatani, and Galo forms; or the Chepang, Dumi, and Bantawa reflexes, etc.

rnanalysislgidreflexglossgfnlanguagegrpidgrpnogrpgeneticcitationsrcabbrsrcidrn
5159556612012s-|tuvagina / vulva*Tibeto-Burman20.1Tibeto-Burman (previously published reconstructions)0Matisoff 03 HPTBJAM-HPTB6150
441372m,6611912a³¹ tɯi⁵⁵vaginaSulung [Puroik]41.1“North Assam”0Matisoff 93 PCJAM-II0
283459661173vulva / vagina*Tani51.1.1Tani1Sun J 93 HCSTJS-HCST4500
160585p,661285a-túvaginaApatani731.1.1.1Western Tani1Sun J 93 TaniJS-Tani0
5486p,661283²a²tuvaginaApatani731.1.1.1Western Tani1Weidert 87 TBToAW-TBT5260
174556661333tiːvulva / vaginaBengni731.1.1.1Western Tani1Sun J 93 HCSTJS-HCST0
495555p,6611979ɨt◦təvaginan.Galo731.1.1.1Western Tani1Rɨbaa,Post,et al. 09GLDC-GED0
5487p,661563ˆɯt-tɤvaginaGalo731.1.1.1Western Tani1Weidert 87 TBToAW-TBT5260
119912p,661189ít-tívulvaPadam-Mishing [Abor-Miri]741.1.1.2Eastern Tani1Matisoff 87 BPJAM-Ety0
116356661,1429189tí-muithair (pubic)Padam-Mishing [Abor-Miri]741.1.1.2Eastern Tani1Matisoff 87 BPJAM-Ety0
174557p,6611253ɯt-tɯvulva / vaginaPadam-Mishing [Abor-Miri]741.1.1.2Eastern Tani1Sun J 93 HCSTJS-HCST0
157672661,1429498tɯ-miːpubic hair (female)Damu741.1.1.2Eastern Tani1Sun J 93 TaniJS-Tani0
160675p,661498ʔɯt-tɯvulvaDamu741.1.1.2Eastern Tani1Sun J 93 TaniJS-Tani0
5006406611920tshuuVULVA / VAGINA*Chin81.2Kuki-Chin1VanBik 09 PKCKVB-PKC6090
3428016611802suvaginaKuki-Chin681.2.1.1Northern Chin1Haokip 98Qbp-KC10.4.10
342805661,3631802su◦mulfemale pubic hairKuki-Chin681.2.1.1Northern Chin1Haokip 98Qbp-KC10.4.50
4445296611927vaginaSizang681.2.1.1Northern Chin1VanBik 09 PKCKVB-PKC6090
4445276611926sûuvaginaThado681.2.1.1Northern Chin1VanBik 09 PKCKVB-PKC6090
54946611589vaginaTiddim681.2.1.1Northern Chin1Weidert 87 TBToAW-TBT5260
4445266611925su¹vulvaTiddim681.2.1.1Northern Chin1VanBik 09 PKCKVB-PKC6090
4445286611928suvulvaCho (Mindat)691.2.1.2Southern Plains Chin1VanBik 09 PKCKVB-PKC6090
4445306611929thuuvulva, vaginaKhumi691.2.1.2Southern Plains Chin1VanBik 09 PKCKVB-PKC6090
441470m,661861bêel-tshùudimple (lit. "cheek vagina")Lai (Hakha)701.2.2Central Chin1Van Bik, K. 95 LaiKVB-Lai0
4445246611923sûuvulva, vaginaLai (Falam)701.2.2Central Chin1VanBik 09 PKCKVB-PKC6090
4414696611947tshùuvaginaLai (Hakha)701.2.2Central Chin1VanBik 09 PKCKVB-PKC6090
119915661978chhuvulvaLushai [Mizo]701.2.2Central Chin1Matisoff 87 BPJAM-Ety0
4445256611924chhûvulva, private parts (of a female)Lushai [Mizo]701.2.2Central Chin1VanBik 09 PKCKVB-PKC6090
5493661975tshûvaginaLushai [Mizo]701.2.2Central Chin1Weidert 87 TBToAW-TBT5260
303609661985tśhuvulva / notch (v.)Lushai [Mizo]701.2.2Central Chin1Benedict 72 STCSTC53n178 1
4445236611921chhúvulvaLakher [Mara]711.2.3Maraic1VanBik 09 PKCKVB-PKC6090
119914661,665b871chhu-khaovulvaLakher [Mara]711.2.3Maraic1Matisoff 87 BPJAM-Ety0
2457661870³tshuvaginaLakher [Mara]711.2.3Maraic1Weidert 87 TBToAW-TBT620
131777661805suvaginaKom Rem721.2.4“Old Kuki”0Toba 91 KRQT-KomRQ10.4.10
131779661,m805su-dəhymenKom Rem721.2.4“Old Kuki”0Toba 91 KRQT-KomRQ10.4.30
131781661,363805su-mihfemale pubic hairKom Rem721.2.4“Old Kuki”0Toba 91 KRQT-KomRQ10.4.50
131780661,m805su-mətʰerclitorisKom Rem721.2.4“Old Kuki”0Toba 91 KRQT-KomRQ10.4.40
131778661,m805su-nervulva / labiaKom Rem721.2.4“Old Kuki”0Toba 91 KRQT-KomRQ10.4.20
1504646611112sòwvaginaMoyon721.2.4“Old Kuki”0Kosha 90DK-Moyon10.4.10
150465661,665b,661,665b1112sòw◦khùr ~ sowr◦khùrvulva / labiaMoyon721.2.4“Old Kuki”0Kosha 90DK-Moyon10.4.20
150466661,363,661,3631112sòw◦mòwr ~ sow◦mòwrfemale pubic hairMoyon721.2.4“Old Kuki”0Kosha 90DK-Moyon10.4.50
5492p,661962¹o²šɯ(ʔ)vaginaLotha Naga631.3.1Central Naga (Ao Group)1Weidert 87 TBToAW-TBT5260
54916611671(¹)|tšuʔvaginaYimchungrü631.3.1Central Naga (Ao Group)1Weidert 87 TBToAW-TBT5260
24566611038thùvaginaMeithei131.4Meithei1Weidert 87 TBToAW-TBT620
1199176611042thùvaginaMeithei131.4Meithei1Matisoff 87 BPJAM-Ety0
10670661,4531040thu◦banvulva / labiaMeithei131.4Meithei1Singh 91 MeiQCYS-Meithei10.4.20
10669661,m1040thu◦məkhunvaginaMeithei131.4Meithei1Singh 91 MeiQCYS-Meithei10.4.10
2454664,6611036ki◦ʈuʔvaginaMeche801.7.1.1Bodo1Weidert 87 TBToAW-TBT620
54886611187¹thuvaginaNocte841.7.2.1Tangsa-Nocte1Weidert 87 TBToAW-TBT5260
2455661786¹²taᴜʔvaginaKhiamngan851.7.2.2Konyak-Chang1Weidert 87 TBToAW-TBT620
4413716611911ʃɯʔ³³vaginaPhom851.7.2.2Konyak-Chang1Matisoff 93 PCJAM-II0
128330662,661378pha◦šuvaginaBunan202.1.1Western Himalayish0Sharma, S.R. 91 BuSBN-BunQ10.4.10
1199081349,661732s̱ẖik◦tsvaginaKanauri202.1.1Western Himalayish0Matisoff 87 BPJAM-Ety 2
131408662,6611005pha◦ṣuvaginaPattani [Manchati]202.1.1Western Himalayish0Sharma, S.R. 91 MaSTP-ManQ10.4.10
18753662,6611262pʰə◦ʂuvaginaPattani [Manchati]202.1.1Western Himalayish0Sharma, D.D. 82 THDS-Patt0
620366611098thuvaginafTsangla (Central)222.1.2Bodic1Egli-RodunerSER-HSLT34 50
127120661,4051426tu˜◦kupvaginaSpiti242.1.2.1Tibetan1Bodh 91CB-SpitiQ10.4.10
1442356611563stuvaginaTibetan (Written)242.1.2.1Tibetan1Michailovsky 91 KrBM-PK71950
1199066611568stuorifice of vagina (vulg.)Tibetan (Written)242.1.2.1Tibetan1Matisoff 87 BPJAM-Ety0
116122661894pudenda muliebriaLepcha212.1.3Lepcha1Matisoff 87 BPJAM-Ety0
79817661999dɯ¹vulvaManang (Gyaru)232.1.4Tamangish1Nagano 84 ManYN-Man042-090
1262223430,6611455²tsjum◦ʈuvagina, vulvanTamang (Risiangku)232.1.4Tamangish1Mazaudon 91 TamQMM-TamRisQ10.4.40
1199223430,6611459²cjum-t̥uvaginaTamang (Sahu)232.1.4Tamangish1Matisoff 87 BPJAM-Ety0
116357661,3661527tu-chamhair (pubic)Thakali (Tukche)232.1.4Tamangish1Matisoff 87 BPJAM-Ety0
67693661,3661531tu-cʰɔmhair (pubic, female)Thakali (Tukche)232.1.4Tamangish1Hari 71a ThVoSIL-Thak2.A.10.20
235039661,661519cu◦cuvaginaDhimal602.1.5Dhimal1King 94 DhBPJK-Dh0
144236661129tuvagina*Kiranti292.3Kiranti1Michailovsky 91 KrBM-PK71950
148315661,m,s1878tsu◦tsup◦ma<penis,vagina> child's sex organLimbu312.3.1Eastern Kiranti1Driem 88? LimASVD-LimA0
144233661323dhivaginaBantawa762.3.2Southern Kiranti1Michailovsky 91 KrBM-PK71950
168841661323dhïvaginaBantawa762.3.2Southern Kiranti1Michailovsky 91 KrBM-PK71950
119921661325dhïvaginaBantawa762.3.2Southern Kiranti1Matisoff 87 BPJAM-Ety0
51123661327DhUvaginaBantawa762.3.2Southern Kiranti1Rai 85 BnDsNKR-Bant0
79437661328dhüvaginaBantawa762.3.2Southern Kiranti1Rai 84 BnDcWW-Bant270
79553668,1349,661328phu◦ci dhüvaginaBantawa762.3.2Southern Kiranti1Rai 84 BnDcWW-Bant600
144234661324ɖhïvaginaBantawa762.3.2Southern Kiranti1Michailovsky 91 KrBM-PK71950
144231p,661544kaː◦diʔvaginaDumi772.3.3Central Kiranti1Michailovsky 91 KrBM-PK7195 3
72810p,661547kaː◦diʔvaginaDumi772.3.3Central Kiranti1Driem 93 DumiSVD-Dum0
50755m,6611545teor◦ciuvaginaThulung302.3.4Western Kiranti1Allen 75NJA-Thulung0
1442326611542thiuvaginaThulung302.3.4Western Kiranti1Michailovsky 91 KrBM-PK71950
508306611545thiuvagina?Thulung302.3.4Western Kiranti1Allen 75NJA-Thulung0
2453661442tuʔvaginaChepang282.4Kham-Magar-Chepang1Weidert 87 TBToAW-TBT620
128102661452tuʔgenitalia / pudenda (female)Chepang (Eastern)282.4Kham-Magar-Chepang1Caughley 90 CheQRC-ChepQ10.10
128116661,m452tuʔ◦bleŋvulva / labiaChepang (Eastern)282.4Kham-Magar-Chepang1Caughley 90 CheQRC-ChepQ10.4.20
128115661,m452tuʔ◦ghaŋvaginaChepang (Eastern)282.4Kham-Magar-Chepang1Caughley 90 CheQRC-ChepQ10.4.10
128118661,2058452tuʔ◦menʔfemale pubic hairChepang (Eastern)282.4Kham-Magar-Chepang1Caughley 90 CheQRC-ChepQ10.4.50
1322546611493tə̣¹vulvaTangut [Xixia]333.1Tangut1Sofronov 97MVS-Grin0
3510636611807stəgenitals (female)nDaofu353.3rGyalrongic1Huang and Dai 92 TBLTBL0118.120
128659661560stə⁵³vaginaErgong (Northern)353.3rGyalrongic1Sun H 91 ErNQSHK-ErgNQ10.40
128661661,m560stə⁵³ kʰɐ¹³vulva / labiaErgong (Northern)353.3rGyalrongic1Sun H 91 ErNQSHK-ErgNQ10.4.20
128660661,m560stə⁵³ no¹³vaginaErgong (Northern)353.3rGyalrongic1Sun H 91 ErNQSHK-ErgNQ10.4.10
128662661,m560stə⁵³ qrə⁵³hymenErgong (Northern)353.3rGyalrongic1Sun H 91 ErNQSHK-ErgNQ10.4.30
128666661,230560stə⁵³ si⁵³menstrual bloodErgong (Northern)353.3rGyalrongic1Sun H 91 ErNQSHK-ErgNQ10.4.70
128665661,230,m,m560stə⁵³ si⁵³ nə⁵³ tʰie¹³menstruatevErgong (Northern)353.3rGyalrongic1Sun H 91 ErNQSHK-ErgNQ10.4.60
128663661,m560stə⁵³ sqrə⁵³clitorisErgong (Northern)353.3rGyalrongic1Sun H 91 ErNQSHK-ErgNQ10.4.40
14138p,661606tə ɕtugenitalia / pudendarGyalrong783.3.1rGyalrong1Dai 89 JiarDQ-Jiarong10.10
14146p,661606tə ɕtuvaginarGyalrong783.3.1rGyalrong1Dai 89 JiarDQ-Jiarong10.4.10
14149p,661,230606tə ɕtu ɕimenstrual bloodrGyalrong783.3.1rGyalrong1Dai 89 JiarDQ-Jiarong10.4.70
14148p,661,230,m,m606tə ɕtu ɕi kə ɕutmenstruatev.rGyalrong783.3.1rGyalrong1Dai 89 JiarDQ-Jiarong10.4.60
130936p,661618tə◦stəfemale; female organrGyalrong (NW)783.3.1rGyalrong1Sun H 91 rNWSHK-rGNWQ10.40
130937p,661,820618tə◦stə kuvaginarGyalrong (NW)783.3.1rGyalrong1Sun H 91 rNWSHK-rGNWQ10.4.10
130938p,661,442618tə◦stə mtɕʰivulva / labiarGyalrong (NW)783.3.1rGyalrong1Sun H 91 rNWSHK-rGNWQ10.4.20
130941p,661,368618tə◦stə rmefemale pubic hairrGyalrong (NW)783.3.1rGyalrong1Sun H 91 rNWSHK-rGNWQ10.4.50
130939p,661,m618tə◦stə tɕʰimhymenrGyalrong (NW)783.3.1rGyalrong1Sun H 91 rNWSHK-rGNWQ10.4.30
130287p,661616tə◦ʃtufemale; female organrGyalrong (Eastern)783.3.1rGyalrong1Sun H 91 rEQSHK-rGEQ10.40
130607p,661617tə◦ʃtufemale; female organrGyalrong (Northern)783.3.1rGyalrong1Sun H 91 rNQSHK-rGNQ10.40
130608p,661,820,822617tə◦ʃtu kʰuŋ◦duvaginarGyalrong (Northern)783.3.1rGyalrong1Sun H 91 rNQSHK-rGNQ10.4.10
130288p,661,363616tə◦ʃtu morfemale pubic hairrGyalrong (Eastern)783.3.1rGyalrong1Sun H 91 rEQSHK-rGEQ10.4.50
130611p,661,368617tə◦ʃtu rmefemale pubic hairrGyalrong (Northern)783.3.1rGyalrong1Sun H 91 rNQSHK-rGNQ10.4.50
130609p,661,m617tə◦ʃtu r̥qʰuvulva / labiarGyalrong (Northern)783.3.1rGyalrong1Sun H 91 rNQSHK-rGNQ10.4.20
234384661,s653tsù máʔvulvaHpun (Northern)446.1.1Burmish1Henderson 86 HpunEJAH-Hpun0
15885661,662958tv̩⁵⁵ bi³¹vaginaLolopho456.1.2Loloish1Dai 89 LoloDQ-Lolopho10.4.10
15886661,363958tv̩⁵⁵ mɯ³³female pubic hairLolopho456.1.2Loloish1Dai 89 LoloDQ-Lolopho10.4.50
292151661879vaginaLalo466.1.2.1Northern Loloish1Björverud 94SB-Lalo0
9443661878tu̪²¹vaginaLalo466.1.2.1Northern Loloish1Chen 86 YiCK-YiQ10.4.10
9444661,1232878tu̪²¹ tɕʰy⁵⁵female pubic hairLalo466.1.2.1Northern Loloish1Chen 86 YiCK-YiQ10.4.50
296505661,662904tu⁵⁵bi²¹vaginaLipho466.1.2.1Northern Loloish1Chen 86 YiCK-YiQ10.4.10
159856611218tɯ⁵⁵vaginaNusu (Central/Zhizhiluo)466.1.2.1Northern Loloish1Dai 89 NusADQ-NusuA143.0
47573661,662216to⁵⁵ bi̱²¹genitalia / pudenda (general)Ahi476.1.2.2Central Loloish1Luo 90LMZ-AhiQ10.10
47586661,662,m,m216to⁵⁵ bi̱²¹ ne̱³³ ba⁵⁵vaginaAhi476.1.2.2Central Loloish1Luo 90LMZ-AhiQ10.4.10
47587661,662,m216to⁵⁵ bi̱²¹ ni²¹vulva / labiaAhi476.1.2.2Central Loloish1Luo 90LMZ-AhiQ10.4.2 4
47574661,662,m216to⁵⁵ bi̱²¹ tʂʻɛ²²copulatev.Ahi476.1.2.2Central Loloish1Luo 90LMZ-AhiQ10.20
47589661,M,M216to⁵⁵ lo²² zo²¹clitorisAhi476.1.2.2Central Loloish1Luo 90LMZ-AhiQ10.4.40
47590661,m216to⁵⁵ nɯ̱³³female pubic hairAhi476.1.2.2Central Loloish1Luo 90LMZ-AhiQ10.4.50
47588661,m,m216to⁵⁵ tɕi²² zo²¹hymenAhi476.1.2.2Central Loloish1Luo 90LMZ-AhiQ10.4.30
284187661,662210to⁵⁵bi̱²¹vaginaAhi476.1.2.2Central Loloish1Chen 86 YiCK-YiQ10.4.10
284188661,m,m210to⁵⁵bi̱²¹nɯ̱³³female pubic hairAhi476.1.2.2Central Loloish1Chen 86 YiCK-YiQ10.4.50
119903661,662925tu¹-bi⁶vaginaLisu476.1.2.2Central Loloish1Matisoff 87 BPJAM-Ety0
32987661,662930tu¹-bi⁶vulvaLisu476.1.2.2Central Loloish1Matisoff 72 LTSRJAM-TSR50
286655661,662943tu¹-bi⁶vaginaLisu (Central)476.1.2.2Central Loloish1Fraser 22JF-HLL0
10809661,662923tu¹bi⁶vulvaLisu476.1.2.2Central Loloish1Bradley 79 PLoDB-PLolo1230
273903661,662946tɔ⁵⁵bi²¹pudendaNLisu (Northern)476.1.2.2Central Loloish1Bradley 94 LisuDB-Lisu0
273904661,820946tɔ⁵⁵khu³³vagina; orificeNLisu (Northern)476.1.2.2Central Loloish1Bradley 94 LisuDB-Lisu0
51278661,3432344tɔ◦hɔ́ŋvaginaBisu486.1.2.3Southern Loloish1Beaudouin 88 BisuPB-Bisu160
51280661,662344tɔ◦pɛ́vulvaBisu486.1.2.3Southern Loloish1Beaudouin 88 BisuPB-Bisu160
51200661,1626344tɔ◦tshìŋclitorisBisu486.1.2.3Southern Loloish1Beaudouin 88 BisuPB-Bisu130
435254661,6621120to²phe²vaginaMpi486.1.2.3Southern Loloish1Srinuan 76SD-MPD0
119905662,6611286pə̀ tòvulvaCôông [Phunoi]486.1.2.3Southern Loloish1Matisoff 87 BPJAM-Ety0
1198976611256zuvaginaPalaychi507Karenic1Matisoff 87 BPJAM-Ety0
563396611259vaginaPalaychi507Karenic1Jones 61RBJ-KLS170

Chinese comparandum

Comment: Cf. comparanda for #5689 PTB *tuk*(t/d)wa(k/ŋ) MEET, in particular the etyma 屬 zhǔ and 屬 shǔ.


^ 1.
STC tentatively assigns Lushai (Mizo) tśhu to *tsyuk (below, #1356 PTB *dzyuk*tsyuk VULVA), though I prefer the present analysis.
^ 2.
Notice the reduction of the vowel to zero in Kanauri ts.
^ 3.
For the front vowel in Dumi diʔ, cf. the variously transcribed Bantawa forms, probably actually with [ɨ].
^ 4.
Ahi ni²¹ is the same as the first syllable of Ahi ni²¹ tɕi²² ‘lip’.